Phục hồi thành công san hô tại trên nền đáy tự nhiên và nhân tạo ở Côn Đảo

Vườn quốc gia Côn Đảo phối hợp với Viện Hải dương học Nha Trang thực hiện dự án này từ tháng 5/2018- 4/2021, mục tiêu là phục hồi và quản lý một số rạn san h?? tại khu Ramsar Vườn quốc gia Côn Đảo có sự tham gia của cộng đồng.

Thạc sĩ Nguyễn Công Danh, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện Dự án, chủ trì buổi làm việc.

Theo đánh giá, vùng biển Côn Đảo có sự đa dạng sinh học biển vào nhóm bậc nhất Việt Nam với rạn san h?? đóng vai trò quan trọng. Nghiên cứu gần đây cho thấy nhiều rạn san h?? Côn Đảo đã có sự phục hồi khá tốt sau các tai biến. Tuy nhiên, một số vùng rạn không thể phục hồi sau suy thoái hay có diện tích hẹp do thiếu nền đáy cứng để san h?? phát triển. Vì vậy, vấn đề phục hồi san h?? cứng đã được Vườn Quốc gia Côn Đảo đề xuất và được tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu phê duyệt.

Dự án có mục tiêu chung là phục hồi và quản lý một số rạn san h?? tại Khu ramsar Vườn quốc gia Côn Đảo có sự tham gia của cộng đồng với 2 mục tiêu cụ thể: đánh giá khả năng phục hồi và quản lý rạn san h?? Khu ramsar Vườn quốc gia Côn Đảo trên cơ sở phân tính hiện trạng rạn san h?? và ứng dụng kỹ thuật phục hồi; xây dựng mô hình trồng phục hồi rạn san h?? ở Khu ramsar Vườn quốc gia Côn Đảo (quy mô 3 ha) và quản lý hệ sinh thái rạn san h?? nhằm tái tạo ngu??n lợi thủy sản, bảo vệ môi trường, phục vụ du lịch sinh thái biển.

Dự án có 6 nội dung được xác định, trong đó có khảo sát lựa chọn địa điểm, xác định quy mô phục hồi san h?? cứng tại Khu ramsar Vườn quốc gia Côn Đảo; đánh giá hiện trạng rạn san h?? tại khu vực đã được chọn lựa trước và sau khi phục hồi, xây dựng bộ tiêu chí đánh giá kết quả phục hồi; tập huấn nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn và đào tạo kỹ năng phục hồi rạn san h?? cho cán bộ địa phương và cộng đồng. Dự án cũng phục hồi rạn san h?? trên nền đáy tự nhiên và mô hình nạn nhân tạo; theo dõi, giám sát xu thế thay đổi, khả năng phát triển của các loài san h?? phục hồi, ngu??n lợi sinh vật tại vị trí phục hồi; xây dựng quy trình phục hồi, quy mô chăm sóc và bảo vệ san h?? cứng.

Ông Trần Đình Huệ, Phó Giám đốc Vườn Quốc gia Côn Đảo cho biết: Địa điểm phục hồi trong khuôn khổ dự án được thực hiện tại ba khu vực là Đất Dốc, Tây Nam Hòn Tài (phục hồi trên nền đáy tự nhiên) và Bãi Cát Lớn (phục hồi trên nền đáy nhân tạo).

Trong thời gian từ tháng 10/2018- 9/2020, dự án đã tổ chức 5 lượt đánh giá và phục hồi san h?? cứng ở 3 khu vực, gồm Đất Dốc, Tây Nam Hòn Tài và Bãi Cát Lớn. Tổng cộng trên 6.000 mảnh tập đoàn san h?? đã được di dời và cố định trên diện tích 3ha, mỗi khu vực 1ha.

Trên nền đáy nhân tạo, san h?? được phục hồi bằng phương pháp tách mảnh tập đoàn theo hướng dẫn phục hồi của Heeger & Sotto và Edwards. Đối với nền đáy là giá thể nhân tạo, các tập đoàn san h?? được cố định trên giá thể bê tông dạng vòm kích thước đường kính 100x60cm (2 đáy), cao 80cm, dày 5cm, có từ 8 - 10 lỗ (10 - 15 cm) để tăng khả năng cố định san h?? và tạo điều kiện cho các sinh vật vào cư trú. Tổng số bồn bê tông làm giá thể nhân tạo trong dự án này là 150 bồn.

Đối với nền đáy tự nhiên, các mảnh tập đoàn san h?? được cố định trực tiếp trên nền san h?? chết bằng dây cước hoặc dây rút. Để tạo sự chắc chắn, dùng cọc sắt hoặc đinh thép đóng trên nền san h?? chết làm điểm tựa cố định san h??. Khoảng cách trung bình giữa các tập đoàn là khoảng 0,50 – 1 mét với cách gắn sao cho cành san h?? theo hướng thẳng đứng và tiếp xúc được nhiều nhất với bề mặt giá thể là nền san h?? chết hoặc cọc sắt.

Ngoài ra, những cành san h?? “cấy” đều được đeo thẻ để tiện cho việc kiểm tra theo định kì. Bảy loài san h?? thuộc ba giống Acropora, Montipora, Pocilloporavà hai họ là Acroporidae và Pocilloporidae được lựa chọn để phục hồi.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Sĩ Tuấn, Viện trưởng Viện Hải Dương học Nha Trang, san h?? Côn Đảo chịu nhiều tai biến nhưng rất may khả năng tái tạo tự nhiên của các rạn san h?? rất tốt, độ phủ san h?? cao. Sắp tới, Vườn Quốc gia Côn Đảo cần tăng cường công tác quản lý các rạn san h??, thành lập các v??ng bảo tồn san h?? để tạo điều kiện cho sinh vật biển sinh sống, phát triển và phát tán ra môi trường tự nhiên; huy động bằng hình thức xã hội hóa các doanh nghiệp du lịch để cộng đồng chung tay vừa khai thác ngu??n lợi thủy sản vừa bảo vệ, nuôi trồng, khai thác thủy sản một cách bền vững.

Theo đại diện Viện Hải Dương học Nha Trang, sắp tới Vườn Quốc gia Côn Đảo cần căng cường công tác quản lý các rạn san h??, thành lập các v??ng bảo tồn san h?? để tạo điều kiện cho sinh vật biển sinh sống, phát triển và phát tán ra môi trường tự nhiên.

Ngoài ra, cần huy động bằng hình thức xã hội hóa các doanh nghiệp du lịch để cộng đồng chung tay để vừa khai thác ngu??n lợi thủy sản vừa bảo vệ, nuôi trồng, khai thác thủy sản một cách bền vững.

Hội đồng tư vấn đánh giá dự án đạt yêu cầu nghiệm thu với sự đồng thuận của tất cả 9/9 thành viên khoa học tham gia Hội đồng. Thời gian tới, sau khi chuyển giao dự án cho Vườn Quốc gia Côn Đảo, các cơ quan chức năng khuyến khích các doanh nghiệp tham gia cùng các cơ quan quản lý phục hồi các rạn san h?? để phục vụ du lịch, tạo các rạn san h?? nhân tạo ở các v??ng biển sâu để phát triển du lịch mạo hiểm…